Mình học được gì qua cuốn tôi tự học

Nhiều lần nghiêm túc nghiền ngẫm, mình tin tưởng đây là một cuốn self-help hay cho những người ưa thích tự học hỏi tìm tòi.

Tác giả cuốn sách là người có hiểu biết sâu rộng, uyên bác, thực sự xứng với câu: “Trên thông thiên văn dưới tường địa lý”.

Sự học của con người nếu chỉ dừng lại ở những kiến thức để phục vụ cho nghề nghiệp thì có phần tẻ nhạt và nhàm chán đúng không? Tuy nhiên học quá nhiều mà đầu lại rỗng tuếch mỗi thứ chỉ biết một chút thì thật là không hay. Đến những người đại tài họ cũng chỉ giỏi ở trong 1,2 lĩnh vực. Vậy thì cần học như thế nào và cần tìm hiểu những gì?

Lưu ý: Sách chỉ mang tính tham khảo do đó nội dung sau đây có nhiều phần không đúng nguyên tác.

I. Tư duy cần có

Để có một quá trình tự học thuận lợi trước hết phải xác định tư tưởng.

1. Quý trọng thời gian

Quý trọng thời gian của mình, đặt cho nó thành kỉ luật không để chuyện vụn vặt đời thường đan xen vào

Tiết kiệm từng phút quý giá. Khi có thời gian trống thì tìm những việc có thể giúp ích mình để đan vào ngay.

Mình có một thói quen là đi đâu cũng mang ít nhất 1 cuốn sách bên mình nhưng điều này có vẻ khá bất tiện nên sau đó mình thay bằng máy đọc sách, nhẹ nhàng hơn và cũng bị ít người để ý hơn việc ngồi cầm sách đọc ở chốn đông người :))

2. Sự kiên trì

Hiếm có người nào vô sự tự thông, điều gì cũng cần có sự kiên trì.

Từ cổ chí kim đây là điều mà ta vẫn thường được nghe mọi người rao giảng hàng ngày, bố mẹ, thầy cô và cả cha ông nữa. Có biết bao nhiêu câu thành ngữ, tục ngữ như:

Có công mài sắt có ngày nên kim

Dục tốc bất đạt

Cần cù bù thông minh

Và một đoạn trích trong sách:

Thiên tài chỉ là một sự kiên nhẫn lâu dài, kiên nhẫn theo đuổi mãi một ý nghĩ, một việc làm cho kỳ được mới thôi.

Bí quyết của sự kiên trì là có cho mình những thói quen cụ thể hàng ngày. Những người đại tài, không phải ai cũng bẩm sinh, mà tự mỗi họ đều ý thức được việc có thể thật giỏi một việc đòi hỏi phải dành nhiều thời giờ cho nó và ngày nào cũng phải như vậy:

• người giỏi viết, ngày nào cũng phải viết một vài trang.

3. Sự tập trung

Sự tập trung tạo nên thành tựu, giản lược những yếu tố phụ của cuộc sống giúp ta có nhiều thời gian hơn để học tập, nghiên cứu.

Học cách nói từ chối, dành ít thời gian cho mạng xã hội, những mối quan hệ xã giao. Chỉ nên dành thời gian cho những mối quan hệ thật sự có giá trị đối với bản thân, gia đình, người thương, những người bạn thân, người có thể giúp mình tiến bộ.

Ngay cả với việc đọc sách tưởng chừng như tốt nhưng cũng phải chọn lọc hạn chế đọc những sách giải trí nhàm chán.

Tiếp theo là xác định giờ nào việc đấy, đã ngồi vào làm việc học tập thì tắt hết mọi thứ có thể gây xao nhãng và để chúng xa khỏi tầm tay mình.

Làm gì thì phải thực tâm chuyên chú, không để tâm hồn tản mát để chỉ phải làm một lần mà thôi.

Một câu nói thường ngày của Khổng Tử:

Ta là người, hễ có việc gì nghĩ chưa ra thì nghĩ đến quên ăn, nghĩ ra được thì vui quên cả lo, không biết rằng tuổi già đã sắp tới vậy.

4. Nhân quả

Không có gì là ngẫu nhiên cả. Kết quả nào cũng có nguyên nhân hay dây nguyên nhân của nó, đừng đổ cho sự may rủi lúc đó mới hiểu rành mọi sự việc.

5. Tinh tế và thông minh

Đặt mình là một người vô tri khi nhìn nhận lắng nghe sự việc, thắc mắc và tìm tòi, đừng nhìn vào những điểm người khác đã nhìn, đừng nghe những thứ người khác đã thấy.

Không bỏ sót cơ hội nào để nhận biết so sánh giữa các điểm tương đồng và khác biệt, luyện cho ta có sự đánh giá mau lẹ, thấy được chỗ mà người khác không thể thấy.

• Thấy hay, hay ở chỗ nào?
• Thấy dở, dở ở chỗ nào?
• Ăn ngon, ngon ở chỗ nào?
• …

6. Biết nghi ngờ

Những kiến thức ta từng thu nạp trước đây có chuẩn xác không? Có bằng cứ gì chứng minh?

Xét đoán lại những tư tưởng mà mình đã được nghe, được học và đang tôn thờ lúc đó nó mới trở thành tư tưởng chính thức.

II. Tạo điều kiện lý tưởng

1. Chọn lọc kĩ càng

Không đọc tràn lan nhiều thể loại. Những tác phẩm đọc 1 lần mà chưa hiểu hết ý nghĩa đó là thứ có thể luyện cho trí não chúng ta tốt hơn.

2. Ít nhưng tinh

Đọc quá nhiều thể loại không thể xây dựng cho mình 1 cơ sở vững vàng được, óc phán đoán của mình sẽ bị loạn vì chưa có một cơ sở vững chắc.

Có cho mình một cơ sở trước, nó như một vũ khí giúp ta chống lại những tư tưởng chưa được xác thực, sau cùng khi tiếp thu tư tưởng khác thì dùng nó phản biện, so sánh và bổ sung sự khuyết thiếu của tư tưởng cũ để nó ngày càng mạnh mẽ và đúng đắn hơn.

III. Cách học

1. Tạo thói quen

Như đã nói về vai trò quan trọng của thói quen đối với sự kiên trì ở trên thì bây giờ chúng ta tạo thói quen tốt như thế nào?

• Bước 1: Liệt kê ra những thói quen mình muốn có
• Bước 2: Sắp xếp theo độ ưu tiên
• Bước 3: Chọn 1,2 thói quen để bắt đầu
• Bước 4: Sau khi duy trì được thói quen trên ít nhất 1 tuần hãy tiếp tục làm tương tự với những thói quen còn lại.

Một thói quen tốt mình thấy nên áp dụng ngay:

Trước khi đi ngủ hãy lên kế hoạch sẵn sàng, rõ ràng chi tiết cho ngày mai.

Lý do là thói quen này giúp ta tiết kiệm được rất nhiều thời gian trong ngày, bỏ đi được tính trì hoãn mỗi khi ta thức dậy phân vân, bối rối không biết bây giờ phải làm gì.

Quả vậy, ngày trước mỗi lần tỉnh giấc mình lại cố ngủ nướng thêm 10–20 phút hay lướt lướt MXH nhưng kể từ khi lên kế hoạch trước cho ngày mai mình thường bật dậy ngay khi tiếng chuông báo thức đầu tiên vừa reo và sẵn sàng bắt tay vào công việc đầu tiên ngay.

2. Đặt mục tiêu

Chọn những mục tiêu vừa phải không dễ quá không khó quá sẽ kích thích trạng thái flow - trạng thái tâm trí ta hoàn toàn đắm chìm vào việc đang làm, giúp cho ta đạt được hiệu năng cao.

Một lý do để không đặt mục tiêu quá cao là thất bại tuy là bài học nhưng thất bại cũng sẽ giết chết lòng tự tin của ta.

Làm từ dễ đến khó, khởi đầu từ cái cơ sở, cơ bản, đốt cháy giai đoạn là hành vi của kẻ mãng phu.

3. Tìm đại ý

Điều khó khăn nhất trong nghiên cứu là tìm được đại ý, luận điểm chính, khi đó ta có thể giản lược những rườm rà xung quanh.

Nhất dĩ quán chi

Ngô đạo nhất dĩ quán chi - Khổng Tử

Nguyên lý duy nhất chỉ có một, mọi sự khác chỉ là phần ngọn, thông suốt được nguyên lý duy nhất thì sẽ suy ra các điều khác.

4. Kích thích óc thán thưởng

“Không có sự dốt nát nào nhục nhã bằng tin tưởng rằng mình đã hiểu những gì mình không hiểu.” - Socrate

Nhìn đời với cặp mắt của một đứa trẻ ngây thơ, hay một kẻ yêu thích du lịch đến những xứ lạ. Có những thứ vốn dĩ rất bình thường đến tầm thường nhưng trong mắt những kẻ này lại thần kỳ đến khó tưởng.

Như câu chuyện Newton thấy quả táo rơi và định luật: “vạn vật hấp dẫn” ra đời.

5. Bàn luận chứ không phải hấp thu

Không vội vàng tiếp thu bất cứ ý kiến nào từ sách, vở, báo chí, thầy cô.

Trước một vấn đề đang được đề cập đến nếu có thể hãy tạm ngưng, đang đọc sách thì ngưng đọc, đang xem video thì tạm dừng.Sau đấy, hãy tưởng tượng, đặt câu hỏi để lắng nghe tâm hồn mình dội lại.

Khi đó ta mới tiếp tục dùng những phản hồi đó của mình để bàn luận với tác giả, tìm ra những điều mới mẻ trong tư tưởng của họ, chọn lọc, xác thực và bổ sung cho mình.

IV. Lĩnh vực nên tìm hiểu

1. Lịch sử loài người

Nguồn gốc sự hình thành của loài người cũng như của tổ tiên mình. Sự tiến bộ qua các thời kỳ như thế nào?

2. Thiên văn, địa lý

Hiểu được sự rộng lớn vĩ đại của vũ trụ, quy luật của tạo hoá mà không ai trong thế gian này có thể thoát khỏi, con người cùng những nỗi niềm cảm xúc thật sự quá nhỏ bé.

Để rồi tâm hồn mình sẽ rộng lượng hơn bao giờ hết.

Và cũng để củng cố lòng tin của mình về tiềm năng của loài người là cao rộng bao nhiêu khi có thể hiểu được những thứ to lớn ngoài kia.

3. Tâm lý học con người qua tiểu thuyết tâm lý:

Học để hiểu con người không ai hoàn hảo, tâm hồn của con người có một mặt “phàm”, một mặt “thánh”, ngay cả những người được ngợi ca như anh hùng, vĩ nhân cũng vậy, họ cũng từng có lúc có suy nghĩ, cảm xúc tầm thường và ti tiện. Tuy nhiên đứng trước những nghịch cảnh đó lựa chọn của họ sẽ như thế nào lại làm nên con người họ.

Mỗi một cuốn tiểu thuyết tâm lý sẽ thường có những đoạn gay cấn khi họ phải đắn đo, suy xét về những quyết định trọng đại, đó là lúc mình nên đắm chìm vào và tự hỏi xem nếu đó là mình, mình sẽ lựa chọn như thế nào?

Để rồi gấp mỗi cuốn sách lại mình lại như vừa sống 1 cuộc đời, hiểu rõ hơn về con người mình. Và khi gặp những vấn đề tương tự trong cuộc sống thường nhật, mình có thể mỉm cười, nhẹ nhàng đưa ra lựa chọn.

V. Lời cuối

Để tóm tắt, giản lược cả cuốn sách chỉ bằng mấy phút đọc thì quả thật quá khó mình thấy cả cuốn sách ngoài mấy đoạn tiếng Pháp mình không hiểu ra thì đa phần khá thú vị, nhiều điều có thể ứng dụng được vào công việc, học tập.

Nếu bạn muốn tìm hiểu kĩ càng hơn hãy tìm đọc cuốn “Tôi tự học” của tác giả Nguyễn Duy Cần.