Phân định đúng sai

Có nhiều thứ ban đầu vốn dĩ ta thấy nó sai nhưng trải qua thời gian, qua những trải nghiệm khác nhau trong cuộc sống rồi lúc này khi ta nhìn lại, ta thấy nó đúng và ngược lại cũng sẽ có những điều ban đầu ta thấy nó đúng nhưng rồi sau này lại thấy nó sai lè.

Hay nói cách khác, ta bị cuộc sống vả cho :))

Vậy làm sao để minh định trong mọi việc, giảm thiểu những phán đoán sai lầm của bản thân để tránh khỏi những hối tiếc trong tương lai.

Góc nhìn đa chiều

Không có điều gì hoàn toàn đúng hay hoàn toàn sai.

Có nhiều lúc mình chiến đấu hết mình trong các cuộc cãi vã, tranh luận chỉ để chứng minh, bảo vệ niềm tin của mình ở thời điểm đó, và sau này lại thấy nó sai lè ra.

Tuy nhiên nếu nếu không có quan điểm, chứng kiến riêng thì cũng hại không kém, có thể ta sẽ cảm thấy A nói đúng, B cũng đúng, C cũng không sai ... Sau cùng ta lại hấp thụ không chọn lọc những quan điểm trái chiều nhau và bị đau bụng.

Lấy thí dụ trong một lần hội họp và ta thấy mọi người đang tranh luận về một chủ đề xưa nhưng chưa bao giờ cũ:

Hẹn hò, ai là người trả tiền?

• Người A: Tất nhiên con trai luôn phải trả tiền rồi, con trai mà để con gái trả thì tội lỗi lắm.
• Người B: Con gái cũng nên độc lập trong tài chính, trả một phần đi cũng tốt, phải chứng minh rằng mình cũng là người độc lập về tài chính.
• Người C: Campuchia rõ ràng đi, khỏi chia tay lại đòi quà.
• …
• 9 người 10 ý và cuộc cãi vã không hồi kết xảy ra.

Nếu ta không có nhận định gì về vấn đề này đứng ngoài cuộc trông vào có vẻ ai cũng có ý đúng nhưng sao nó mâu thuẫn nhau thế nhỉ? Vậy bây giờ phải tách biệt, phân tích về từng con người, từng luồng suy nghĩ riêng bằng cách đặt câu hỏi để hiểu sâu hơn tại sao họ lại có suy nghĩ như vậy:

• Hoàn cảnh được bàn luận rõ ràng chưa? Hẹn hò lần đầu, mới quen? Đã lâu? Hay trong tình trạng hôn nhân?
• A,B,C là những người như thế nào?
• Nam hay nữ?
• Bao nhiêu tuổi?
• Sống ở đâu, văn hoá ở đó như thế nào?
• Quá khứ ra sao?
• …

Việc phân tích sâu hơn về những nhận định của mỗi người giúp ta có được cái nhìn đa chiều về những yếu tố có thể quyết định đến quan điểm của họ.

Lúc đó thay vì tiếp nhận một cách thụ động ta đã có thể coi những nhận định trên là những bài học ứng với những hoàn cảnh khác nhau.

Một ví dụ khác rõ ràng hơn: Cần sa có hợp pháp không?

Thời điểm:

Mấy năm trước tại Thái Lan còn bỏ tù với những người mua bán cần sa, nhưng nay nó đã hợp pháp hoá.

Địa điểm:

Ở một số nước như Mexico, Canada, Tây Ban Nha, Hà Lan,.. có thể việc sử dụng cần sa là hợp pháp, còn ở nhiều nước khác thì lại không.

...

Góc nhìn đa chiều không có điều gì đúng hay sai hoàn toàn biến ta có sự tinh tế hơn với những sự lựa chọn và trở nên bao dung hơn cho những sai lầm.

Cởi mở đón nhận những lời khuyên

Có nhiều người, trong đó có mình từng phản ứng hơi thái quá với người khuyên bảo mình vì nghĩ rằng họ thấy ta kém cỏi cần sự khuyên bảo, rằng họ đang chỉ dạy đời mình mà thôi.

Tuy nhiên không hẳn nhất định phải hoàn toàn tiếp nhận mà thay vào đó ta hãy tiếp nhận có điều kiện.

Đặt câu hỏi cho người khuyên ta để tránh những sự mơ hồ, sáo rỗng về mặt cảm giác của họ:

Tại sao họ lại thấy nên làm như vậy?

Nếu trong câu trả lời có từ ngữ mang tính mông lung, hời hợt và cảm nhận chủ quan như: cảm thấy, thấy như vậy tốt,… thì ta có thể cảm ơn và bỏ qua.

Nếu họ kể rằng đó là dựa trên kinh nghiệm quá khứ và họ nhận ra thì hỏi tiếp:

Hoàn cảnh lúc ấy như thế nào, họ phản ứng ra sao, và kết quả nhận được?

Nếu lúc đó làm điều ngược lại thì họ nghĩ điều đấy có dẫn tới kết quả khác không?

Tiếp thu có lựa chọn, từ kinh nghiệm của họ ta thấy rằng trong hoàn cảnh A với những yếu tố B,C,D,… nếu mình làm hành động tương tự họ thì có thể kết quả cũng tương tự cũng xảy đến với mình.

Suy xét chính mình

Thay vì chờ người khác khuyên bảo mỗi lúc mình làm sai hay khen thưởng lúc mình làm tốt thì tại sao bản thân mình lại không làm điều đó.

Có thể nói việc dành thời gian mỗi ngày, tuần, tháng, năm để tự suy xét về những hành động quá khứ, so sánh con người hiện tại và những điều hướng tới đã khiến bản thân mình tiến bộ hơn so với mình của quá khứ.

Để làm được điều này nói dễ thì cũng dễ, mà khó thì cũng khó vì nó tuỳ thuộc vào từng cá nhân, mỗi người lại có cảm nhận và cách thức thực hiện khác nhau.

Ưu điểm:

• Nhận ra được những điểm thiếu sót mà tại thời điểm thực hiện trong quá khứ mà mình không thấy nó có vấn đề gì.
• Biết được điều gì mình đã làm tốt và cần phát huy hoặc có thể làm tốt hơn.
• Luôn có một hình dung rõ ràng về trạng thái của bản thân hiện tại.

Nhược điểm:

• Cần thiết lập, cá nhân hoá những câu hỏi để tự vấn
• Mất thời gian để làm quen
• Khá tẻ nhạt nếu chỉ nhìn vào sự chung chung vì mọi ngày dường như trôi qua đều khá giống nhau.